ความรู้

ศิลปะสร้างสรรค์ จินตนาการสร้างนักคิด

โครงการเด่นด้านพัฒนาทักษะการคิด

6. ศิลปะสร้างสรรค์ จินตนาการสร้างนักคิด – โครงการของโรงเรียนบ้านฟ้าห่วน จ.ยโสธร ที่ใช้สื่อศิลปะ อาทิ ศิลปะสร้างสรรค์จากไม้ขีดไฟ จากเศษวัสดุเหลือใช้ และภาพวาดสร้างสรรค์ ในการจัดกระบวนการเรียนการสอน บูรณาการให้นักเรียนเกิดทักษะกระบวนการคิด วางแผนในการทำงาน และลงมือปฏิบัติงานเองอย่างเป็นระบบ จนแก้ปัญหาได้ด้วยตัวเอง

จากการสังเกตของครูโรงเรียนบ้านฟ้าห่วน จ.ยโสธร ที่เห็นนักเรียนกระตือรือร้นในชั่วโมงเรียนศิลปะ ต่างจากวิชาวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ สังคม หรือภาษาไทย สุพล พุดมี ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านฟ้าห่วน ซึ่งจบด้านศิลปะและเข้าใจดีว่าการทำงานศิลปะช่วยสร้างทักษะความคิดให้เกิดขึ้นได้ จึงนำประเด็นนี้เข้าที่ประชุมของโรงเรียน เพื่อนครูก็เห็นด้วย ครูทั้ง 7 คน ซึ่งสอนในระดับมัธยมต้น จึงช่วยกันคิดรูปแบบกิจกรรมจัดทำเป็นโครงการศิลปะสร้างสรรค์ จินตนาการสร้างนักคิด โดยใช้สื่อศิลปะ 6 กิจกรรม ในการจัดกระบวนการเรียนการสอน บูรณาการให้นักเรียนเกิดทักษะกระบวนการคิด วางแผนในการทำงาน และลงมือปฏิบัติงานอย่างเป็นระบบ แก้ปัญหาได้ด้วยตัวเอง ดังนี้

1. ศิลปะสร้างสรรค์จากไม้ขีดไฟ นำไม้ขีดไฟมาประดิษฐ์เป็นภาพที่สวยงามตามจินตนาการ เพื่อให้ได้รู้จักการวางแผนการทำงาน ใช้ความคิดสร้างสรรค์
2. ศิลปะประดิษฐ์จากเศษวัสดุของใช้ นำวัสดุที่หาได้ทั่วไป เช่น ขวดพลาสติกที่ใช้แล้วมาประดิษฐ์เป็นโคมไฟ โดยใช้จินตนาการของตนเองออกแบบและสร้างสรรค์เป็นชิ้นงาน มีรูปร่างต่างๆมากมายที่น่าสนใจ
3. ภาพวาดสร้างสรรค์ เป็นกิจกรรมที่เด็กชอบและสนใจมาก โดยครูเชิญวิทยากรที่มีผลงานประกวดระดับประเทศมาสอนเทคนิคต่างๆในการวาดภาพและลงสีให้แก่เด็กๆ
4. ภาพวาดการ์ตูนสร้างสรรค์ เพื่อให้เด็กได้ใช้จินตนาการแสดงออกอย่างสร้างสรรค์เป็นภาพการ์ตูนที่พวกเขาชื่นชอบประกอบเนื้อเรื่องสนุกๆที่พวกเขาแต่งขึ้นเอง ซึ่งช่วยฝึกการใช้ภาษาไทยในการสื่อสารอีกด้วย
5. ศิลปะการสร้างภาพจากเศษวัสดุในท้องถิ่น นำวัสดุที่หาได้ใกล้ตัวทั้งที่บ้านและโรงเรียนมาปะติดเป็นภาพศิลปะอย่างสวยงาม
6. ศิลปะสร้างดอกไม้จากเศษวัสดุธรรมชาติในท้องถิ่น ใช้วัสดุเหลือใช้ในโรงเรียนซึ่งมีมากมาย เช่น ดอกประดู่ รวบรวมมาแช่น้ำจนเปื่อยแล้วฟอกขาวด้วยน้ำยาฟอกผ้าขาว จากนั้นนำมาย้อมสีแล้วนำมาประดิษฐ์เป็นดอกไม้ต่างๆ

ในกระบวนการเหล่านี้ เด็กๆจะได้ลงมือทำเองทุกขั้นตอน ทั้งวางแผนการทำงานอย่างมีระบบ ใช้ทักษะในการคิดและแก้ปัญหา ใช้ความละเอียดในการคิดสร้างสรรค์ เกิดสมาธิ ทำงานอย่างเป็นขั้นตอนและคิดเป็นระบบมากขึ้น นอกจากนี้ ครูยังใช้สื่อศิลปะมาบูรณาการเข้ากับการเรียนการสอนในวิชาต่างๆ เช่น วิชาภาษาไทย ทำหนังสือเล่มเล็ก นิทานสั้น และสำนวนภาพ, วิชาวิทยาศาสตร์ ครูสอนเรื่องระบบนิเวศโดยการให้นักเรียนทำสวนถาดจำลอง, วิชาคณิตศาสตร์ ครูเปลี่ยนจากชั่วโมงเรียนที่น่าเบื่อมาเป็นกิจกรรมที่สนุกสนาน โดยชวนเด็กๆทำเครื่องบินพลังยาง

เมื่อผ่านไป 6 เดือน ก็เห็นผลสำเร็จของโครงการ เมื่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของเด็กๆชั้น ม.3 เพิ่มสูงขึ้นทุกกลุ่มสาระวิชา เป็นผลมาจากการที่นักเรียนได้ฝึกพัฒนาทักษะการคิด มีรูปแบบการคิดและการทำงานที่เป็นระบบมากขึ้น เกิดคุณลักษณะอันพึงประสงค์ในตัวนักเรียนมากขึ้น เด็กๆกล้าแสดงออก กล้าคิดกล้าทำ แก้ปัญหาเป็นมากขึ้น นอกจากนี้ ในการทำงานร่วมมือกันของผู้บริหารและครูยังทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น และครูก็เกิดความภูมิใจที่มีส่วนร่วมในการพัฒนาลูกศิษย์ของตนให้เก่งขึ้น